Coraz więcej firm, zwłaszcza małych i średnich, decyduje się na współpracę w oparciu o umowy cywilnoprawne – zlecenia czy o dzieło. To elastyczne rozwiązanie, które pozwala reagować na potrzeby biznesowe bez konieczności zatrudniania pracowników etatowych. Warto jednak pamiętać, że umowy te są pod szczególną obserwacją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Kiedy umowa cywilnoprawna może zostać zakwestionowana?
ZUS ma prawo skontrolować, czy dana umowa rzeczywiście odpowiada swojemu charakterowi. W praktyce oznacza to, że może sprawdzać, czy umowa o dzieło nie jest w rzeczywistości ukrytą umową zlecenia lub stosunkiem pracy. Jeśli tak – może nałożyć obowiązek opłacenia składek społecznych i zdrowotnych z mocą wsteczną.
Najczęstsze powody zakwestionowania umów:
- podporządkowanie pracownika przełożonemu (charakterystyczne dla stosunku pracy),
- brak rzeczywistego dzieła, czyli mierzalnego efektu końcowego,
- cykliczne wykonywanie tych samych czynności,
- wykonywanie zadań w miejscu i czasie wyznaczonym przez zleceniodawcę.
Jak się zabezpieczyć?
- Dokumentacja – umowa powinna być jasna, szczegółowa i precyzyjnie określać charakter współpracy.
- Zgodność z realiami – treść umowy musi odzwierciedlać rzeczywisty sposób wykonywania pracy.
- Ocena ryzyka – warto przeanalizować strukturę umów w firmie i zawczasu wykryć potencjalne nieprawidłowości.
Co w razie kontroli?
W przypadku wątpliwości, ZUS może wezwać do złożenia wyjaśnień lub przedłożenia dokumentów. Jeśli stwierdzi nieprawidłowości – może wydać decyzję o konieczności zapłaty składek. Takie decyzje można zaskarżyć, ale warto się do nich dobrze przygotować – również od strony formalnej i prawnej.
Warto wiedzieć
W sytuacjach spornych, np. w toku kontroli ZUS lub postępowania sądowego, nieocenione może okazać się wsparcie kancelarii prawnej, która specjalizuje się w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. Jednym z partnerów, z którym współpracujemy w trudniejszych sprawach naszych klientów, jest Kancelaria Amicus Group – kancelaria oferująca kompleksową pomoc prawną zarówno dla firm, jak i osób fizycznych.